اسفندیار زارع سنگدهی
اللهم عجل لولیک الفرج
نوشته شده در تاریخ دوشنبه 91 آذر 13 توسط
اسفندیار زارع سنگدهی | نظر
آیت الله العظمی نوری مدظله
تشریح و کالبد شکافی
سؤال 974 : آیا کالبد شکافی میت مسلمان یا غیر مسلمان جائز است یا خیر ؟ اگر کالبد شکافی جهت تعلیم برای نجات جان دیگران باشد حکم مسأله را بیان فرمایید ؟
پاسخ: در صورتی که حفظ و نجات جان مسلمانان بر آن متوقف باشد و افرادی به این موضوع نه برای تامین اغراض مادی اقدام می کنند لازم است اگر ممکن است این عمل را در اجساد کافر حربی و اگر ممکن نشد در کافر ذمی و اگر ممکن نشد در اجساد مسلمین انجام دهند و لازم است به مقدار لازم اکتفاء بکنند و از اهانت به بدن مسلمانان اجتناب شود و احترام آن و سایر اموری که مربوط به بدن مسلمان هست را در نظر بگیرند در کشف جرایم نیز اگر موضوع مهم است و به آن متوقف است جایز است .
سؤال 975 : اگر شخصی وصیت کند که بعد از مرگش جنازه او را جهت تعلیم به دانشکده پزشکی هبه نمایند آیا وصیت او صحیح است ؟ در صورت صحیح بودن وصیت ، آیا دیه به خاطر کالبد شکافی در اینجا تعلق می گیرد یا خیر ؟
پاسخ: اگر خود در حال حیات وصیت کرده باشد بعید نیست که دیه ساقط شود ولی اگر وصیت نکرده است جایز نیست و اگر این کار را انجام دادند دیه ثابت است و هر آسیبی که به بدن میت وارد می شود موجب دیه می گردد و باید دیه را در راه خدا صرف نمایند و ثواب آن به میت می رسد و در عین حال احترام بدن میت مسلمان باید در نظر گرفته شود.
سؤال 976 : اگر شخصو وصیت نکند اما وارث یا اولیای میت بخواهند جنازه میت مسلمان را به دانشکده پزشکی جهت تعلیم علم طب هدیه نمایند آیا صحیح است ؟ اگر جنازه را بفروشند آیا جایز است ؟ آیا ولی فقیه یا حاکم شرع بدون رضایت صاحب میت می تواند چنین اجازه ای دهد ؟
پاسخ: اذن قبلی و وصیت میت لازم است و اگر آن انجام نشده با نظر و اجازه فقیه جامع الشرائط جایز است ، دلیلی بر ولایت اولیاء و اقربای میت در این قبیل امور نداریم .
سؤال 977 : همانگونه که مشتحضرید یکی از وظایف پزشکی قانونی تشخیص و تعیین علت تامه مرگ متوفایی می باشد که بنا به دلایلی از جمله بیم وقوع و یا وقوع جنایت برای محاکم قضایی باید علت تامه مرگ آنان روشن گردد و در اکثر موارد تشخیص و تعیین دقیق علت فوت فقط با کالبد گشایی مقدور می باشد و با این اقدام است که خیلی از جنایات به وقوع پیوسته کشف کردیده و از پایمال شدن خون به ناحق ریخته مقتولین جلوگیری به عمل آید ، حال با عنایت به مطالب فوق ، استدعا دارد که نظر مبارک خویش را در خصوص مسائل زیر مرقوم فرمایید :
1 ـ با توجه به اینکه انجام عمل کالبد شکافی راهی است برای کشف حقیقت و احقاق حق اولیاء دم آیا انجام این عمل شرعا جایز است یا خیر ؟
پاسخ: در مواردی که در فوق مرقوم گردیده است ، با رعایت احترام میت مسلمان لازم است که انجام بگیرد .
2 به فرض جایز بودن آیا رضایت اولیاء دم برای انجام عمل کالبد گشایی شرعا لازم است یا خیر ؟ و اگر لازم است در صورتی که بعضی از اولیاء دم راضی و بعضی ناراضی باشند شرعا چه حکمی دارد ؟
پاسخ: رضایت و اذن آنها لازم است و در صورت اختلاف ، نظر حاکم شرع متبع است .
سؤال 978 : آیا برای انجام عمل کالبد گشایی تشخیص پزشکی قانونی می تواند جواز شرعی باشد یا علاوه بر آن در خواست مقام قضایی نیز در این خصوص لازم است ؟
پاسخ: معیار ضوابط حکومت اسلامی است که با سلسله مراتب به ولی فقیه منتهی می شود .
سؤال 979 : با فرض شرط بودن رضایت اولیاء دم در جواز شرعی انجام کالبد گشایی آیا در صورت در خواست مقام قضایی باز هم رضایت اولیاء دم شرط است یا خیر ؟
پاسخ: مراجعه به انها لازم است ولی اگر اختلاف یا امتناع کردند متابعت نظر حاکم شرع لازم است .
سؤال 980 : علم تشریح و کالبد شناسی انسان از رشته های بسیار ضروری پزشکی است که بدون تشریح انسان رکنی از ارکان اصلی و اساسی پزشکی حذف می شده است که بالطبع مطالعه سایر قسمت های پزشکی امکان پذیر نخواهد بود . لذا تقاضامند است نظر مبارک را نسبت به تشریح کالبد انسان اعلام فرمایید .
پاسخ: تشریح بدن مسلمان جز در مواردی که ضرورت اقتضا می کند و یا حیات جمعی از مسلمانان بر آن متوقف باشد جایز نیست و در غیر مسلمان اشکال ندارد .
سؤال 981 : آیا شکافتن قبر به منظور تشریح بدن میت برای نجات فرد متهم به قتل یا شناخت قاتل و اصولا اموری که اهمیت بیشتر از هتک حرمت است جایز است ؟
پاسخ: جایز است .
سؤال 982 : کالبد شکافی در مرگ های مشکوک برای تشخیص جرم چه حکمی دارد ؟
پاسخ: بر اساس موازین متعارف اشکال ندارد .
ج2:
سؤال 891 - در موارد جواز تشریح مرده مسلمان، آیا دیه باید پرداخت گردد؟ در صورت جواب مثبت، این پرداخت بعهده چه کسی است؟ سبب یا مباشر؟ و این دیه متعلّق به کیست؟
پاسخ: اگر خود در حال حیات وصیّت کرده باشد، بعید نیست که دیه ساقط باشد، و اگر وصیّت نکرده این کار جایز نیست، و اگر انجام دهند، دیه به عهده مباشر است و باید آن را در راه خدا مصرف نمود و ثواب آن به میّت میرسد.
سؤال 892 - در مورد آموزش در صورت عدم دستیابی، مشکلات تهیه و گرانی اجساد غیر مسلمان آیا میتوان از جسد مسلمان برای آموزش دانشجویان استفاده کرد؟
پاسخ: در صورتی که امکان نداشته باشد، که از اجساد کفار استفاده شود، در حد ضرورت میتوان از اجساد مسلمان استفاده نمود ولی باید از اهانت نسبت به بدن آنها اجتناب شود.
سؤال 893 - برای یادگیری دقیق رشته پزشکی تشریح، اجتنابناپذیر است نظر مبارک در این باره چیست؟
پاسخ: در صورتی که حفظ و نجات حال مسلمانان بر آن متوقف باشد لازم است، اگر ممکن است این عمل در اجساد کفار و در صورت عدم امکان در اجساد مسلمین انجام گیرد و سعی شود به مقدار لازم اکتفا کنند و از اهانت به بدن مسلمانان اجتناب نمایند.
سؤال 894 - تشریح بدن اهل کتاب آیا جایز است؟
پاسخ: در صورت نیاز و ضرورت اشکال ندارد.
سؤال 895 - تشریح جسد مؤمن یا مؤمنه را در چه صورت جایز میدانید و در صورت جایز دانستن آیا دیه به آن تعلّق میگیرد؟ و در صورت داشتن وصیت مسئله چطور است ؟
پاسخ: اگر حفظ و نجات جان مسلمان متوقّف بر آن باشد و جسد کافر برای تشریح وجود نداشته باشد و میّت هم وصیّت کرده باشد در حد ضرورت اشکال ندارد و دیه هم ندارد.
سؤال 896 - با توجّه به توسعه شهرها و تخریب قبرستانهای قدیمی آیا میتوان از استخوانهای مکشوفه در امر آموزش استفاده کرد؟
پاسخ: با حفظ احترام و دفن آنها پس از انجام آموزش مورد نظر، اشکال ندارد.
سؤال 897 - آیا تشریح جسد جنین با انسان کامل از نظر (کار تخصصی و علمی) از لحاظ حکم تشریح متفاوت است؟
پاسخ: جسد جنین کامل با غیر جنین از نظر تشریح و احکام آن تفاوتی ندارد.
